Świadczenie pielęgnacyjne

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego od 1 stycznia 2025 r. wynosi 3287 zł miesięcznie.

Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2024 r.
Od 1 stycznia 2024 r. obowiązują nowe przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych
regulujące warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, które wprowadziła ustawa z
dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.
Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach mogą otrzymać osoby, które sprawują opiekę
nad osobami z niepełnosprawnościami w wieku do ukończenia 18. roku życia.
Nie ulegają natomiast zmianie rodzaje orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu
niepełnosprawności, które są wymagane przy ubieganiu się o świadczenie pielęgnacyjne.
W związku z tym, od 1 stycznia 2024 r., tak jak dotychczas, aby otrzymać świadczenie
pielęgnacyjne wymagane jest, aby osoba wymagająca opieki legitymowała się ważnym
orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub
długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością
samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna
dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (takie orzeczenie zawiera
informację w punktach 7 i 8 o treści: „wymaga”) albo orzeczeniem o znacznym stopniu
niepełnosprawności.
Zmienione przepisy rozszerzają również krąg osób uprawnionych do świadczenia
pielęgnacyjnego – od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje następującym
opiekunom:
1. matce albo ojcu,
2. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. –
Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140)
ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
3. opiekunowi faktycznemu dziecka,
4. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki
opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-
terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Możliwość łączenia pracy zawodowej z pobieraniem świadczenia
pielęgnacyjnego
Jedną z najważniejszych wprowadzanych zmian jest możliwość łączenia aktywności
zawodowej, bez żadnych ograniczeń, z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego. Wynika to
z nowelizacji art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych polegającej na wykreśleniu
od 1 stycznia 2024 r., przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych
zasadach, warunku rezygnacji bądź niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej przez opiekuna sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną, jako warunku
przyznania opiekunowi prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Ustawodawca wykreślił z
treści ww. przepisu przesłankę rezygnacji/niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej jako warunku otrzymywania przez opiekuna osoby niepełnosprawnej świadczenia
pielęgnacyjnego, właśnie po to aby od 1 stycznia 2024 r., przy ustalaniu prawa do
świadczenia pielęgnacyjnego na nowych, obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. zasadach,
zatrudnienie lub inna praca zarobkowa opiekuna - jej rodzaj/wymiar/miejsce
wykonywania/wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia, itp. - nie miały żadnego wpływu na
prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
Również posiadany przez opiekuna status rolnika, małżonka rolnika, czy domownika rolnika,
nie stanowi żadnej przeszkody w otrzymywaniu od 1 stycznia 2024 r. świadczenia
pielęgnacyjnego na nowych zasadach, bez konieczności rezygnacji przez opiekuna będącego
rolnikiem, małżonkiem rolnika lub domownikiem rolnika z prowadzenia gospodarstwa
rolnego/z pracy w gospodarstwie rolnym, co wynika z uchylenia art. 17b ustawy o
świadczeniach rodzinnych.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych, obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. zasadach,
przysługuje również w sytuacji gdy opiekun dziecka w wieku do ukończenia 18 r. życia ma
ustalone prawo do własnej emerytury lub renty lub innego świadczenia emerytalno-
rentowego, co wynika z uchylenia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach
rodzinnych.
Podwyższenie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego
Nowe przepisy przewidują również, że w przypadku gdy opiekun otrzymujący świadczenie
pielęgnacyjne na nowych zasadach sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą
(dzieckiem) w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się odpowiednim ww.
orzeczeniem o niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest
podwyższana o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka –
warunkiem jest złożenie wniosku przez opiekuna o podwyższenie świadczenia
pielęgnacyjnego (uwaga: nie dotyczy to dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej,
dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej oraz dyrektora interwencyjnego
ośrodka preadopcyjnego).
Wnioski o świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach
Wnioski o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach można składać od
dnia wejścia w życie nowych przepisów czyli od 1 stycznia 2024 r. Organami właściwymi do
przyjmowania rozpatrywania i wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego pozostają wójtowie,
burmistrzowie lub prezydenci miast właściwi ze względu na miejsce zamieszkania osoby
ubiegającej się o to świadczenie. W praktyce w gminach i miastach to zadanie realizują
najczęściej ośrodki pomocy społecznej lub centra usług społecznych, a także urzędy miast i
gmin oraz inne jednostki organizacyjne danej gminy/miasta takie jak centra świadczeń
socjalnych.
Uwaga: osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18 r. życia, które
pobierają już świadczenie pielęgnacyjne przyznane im zgodnie z dotychczasowymi
przepisami i które będą chciały po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na
nowych zasadach, będą również musiały złożyć nowy wniosek o to świadczenie z
jednoczesnym oświadczeniem o rezygnacji ze „starego”, dotychczas otrzymywanego
świadczenia pielęgnacyjnego.
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego
 

Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną, w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

– jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze  znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego.

Osobom, o których mowa w pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1. rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym  stopniu niepełnosprawności;
2. nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3. nie ma osób, o których mowa w pkt 2 i 3, lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

1. nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2. w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
1. osoba sprawująca opiekę:
a)  ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
b)  ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
2. osoba wymagająca opieki:
a)  pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
b)  została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3. na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
5.na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

W przypadku zbiegu uprawnień do następujących świadczeń:

1. świadczenia rodzicielskiego, lub
2. świadczenia pielęgnacyjnego, lub
3. specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
4. dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, lub
5. zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

-      przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną.

Przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień. Należną kwotę świadczenia zaokrągla się do 10 groszy w górę.
W przypadku, gdy o świadczenie pielęgnacyjne ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenie to przysługuje odpowiednio:

1. rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
2. małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się lub pobierającej świadczenie pielęgnacyjne wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania opieki, organ właściwy wypłacający świadczenie pielęgnacyjne może zwrócić się do ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, w celu weryfikacji tych wątpliwości.